Ocena pracownicza kojarzy się ze stresującym czasem dla podwładnych ale – wcale nie musi taki być. Dowiedz się, jak dzięki nowoczesnym metodom oceny pracowników skutecznie podnieść produktywność pracy i zadowolenie w firmie!
Dobrze przeprowadzona okresowa ocena pracowników za pomocą formularza online to doskonałe źródło informacji, które pozwala nie tylko zorientować się w aktualnej sytuacji pracowników, ale również umożliwia porównanie ich wyników z poprzednich ewaluacji, by sprawdzać, czy z czasem się rozwijają, czy może ich wyniki coraz bardziej spadają. Takie informacje stają się podstawą do decydowania o dalszym losie pracownika.
Dlaczego dokonujemy oceny pracowników?
Oczywistym jest, że osiągnięcia pracowników należy oceniać, ale dlaczego to właściwie robić? Można w ten sposób lepiej zorientować się w możliwościach podwładnych, dowiedzieć się, kto dobrze rokuje, nie spóźnia się i dobrze wykonuje powierzone mu obowiązki, a kto nie radzi sobie najlepiej.
Z punktu widzenia zarządzania zasobami ludzkimi cele oceny pracowników podzielić można na dwa rodzaje: cele organizacyjne (przyświecające organizacji) oraz cele psychospołeczne (cele pracownicze). Pośród celów organizacyjnych znajdują się:
- wyniki pracy,
- przydatność pracownika,
- przeniesienie,
- nagrody i kary,
- zwolnienie,
- obiektywny wymiar kariery,
- sukcesja,
- awansowanie,
- szkolenia.
Do celów psychospołecznych zaliczamy z kolei:
- informacja zwrotna o wynikach pracy,
- uznanie,
- poczucie własnej wartości,
- modyfikacja zachowań,
- informacja zwrotna o potencjale rozwojowym,
- subiektywny wymiar kariery,
- rozwój zawodowy,
- poprawa klimatu społecznego.
Ocena pracownicza to podsumowanie i sprawdzenie adekwatności aktywności pracownika w odniesieniu do celów i misji organizacji. Jest to również podpowiedź przy opracowywaniu ścieżek zawodowych dla pracowników – pozwala zdecydować, kto zasługuje na awans, a z kim trzeba będzie się pożegnać.
Jak badać pracowników?
Badania pracownicze dzielą się na dwa rodzaje ze względu na rodzaj wykorzystanych do badań metod. Pierwszą grupą są metody relatywne, do których zaliczają się:
- ranking,
- portfolio personalne,
- system porównywania parami,
- technika rozkładu normalnego.
Są to metody polegające na ocenie przez porównanie pracowników między sobą.
Drugą grupą są metody absolutne – w przypadku których pracowników porównuje się z ustalonymi wcześniej standardami. Do grupy tej należą:
- portfolio personalne,
- system porównywania parami,
- technika rozkładu normalnego,
- metoda wydarzeń krytycznych,
- metoda testowa,
- ilościowe standardy pracy,
- ocena opisowa,
- skale kwalifikacyjne,
- kwestionariusz oceny,
- zarządzanie przez cele,
- assessment centre,
- ocena 360 stopni.
Najciekawszą z nich jest metoda 360, która umożliwia stworzenie maksymalnie zobiektywizowanej oceny pracownika, co doskonale sprawdza się przy ewaluacji pracowników zarządzających organizacją.
Metoda oceniania pracowników – ocena 360
Ze względu na swoją specyfikę jest uznawana za metodę najbardziej obiektywną. Wynika to z faktu, że do jej przeprowadzenia zbiera się informacje na temat pracownika z różnych źródeł. Im więcej ich będzie, tym bardziej obiektywna staje się ocena. Wyróżnia się również inne odmiany tej oceny – 90, 180 i 270 stopni, gdzie oceniających jest kolejno: 1, 2 oraz 3.
Do źródeł informacji na temat pracownika zaliczyć można:
- jego samego (samoocena),
- jego szefa,
- bezpośrednich przełożonych,
- współpracowników,
- podwładnych,
- klientów,
- dalszych współpracowników.
Informacje zebrane z tak szerokiego otoczenia pracownika pozwalają na stworzenie kompleksowej oceny, dzięki której możliwe jest spojrzenie na niego z wielu różnych perspektyw.
Dobrze przeprowadzona ocena 360 wymaga jednak odpowiedniego przygotowania. Nie wystarczy zapytać kilku przypadkowych osób, wszyscy respondenci muszą być starannie dobrani. Należy również upewnić się, że narzędzie badawcze zostało odpowiednio przygotowane, a do samego wdrożenia systemu oceniania należy wcześniej odpowiednio przeszkolić oceniających, by byli w stanie udzielić odpowiednich odpowiedzi.
Wybór narzędzia badawczego
Podobnie jak w przypadku ewidencji czasu pracy, nie mniej ważną od innych decyzją jest wybranie odpowiedniego narzędzia, za pomocą którego będzie się przeprowadzać badanie. Tradycyjne, papierowe kwestionariusze to już przeszłość. Zliczanie ich wyników trwa bardzo długo i nietrudno o błąd.
Na szczęście na rynku istnieją wyspecjalizowane narzędzia stworzone z myślą o przeprowadzaniu różnego rodzaju ankiet – w tym tych do ocen pracowniczych. Jednym z takich narzędzi jest między innymi moduł Ocena Pracy w Calamari. Intuicyjny kreator ankiet bez trudu przeprowadza przez wszystkie opcje przeprowadzenia oceny i umożliwia elastyczną edycję. Jednocześnie takie narzędzie pozwala na automatyczne wysyłanie przypomnień oraz tworzenie podsumowań z pomocą AI.
Oprócz samego narzędzia, warto skonsultować tworzenie procesu z niezależną firmą konsultacyjną, taką jak na przykład HR Hints, która zdefiniuje najważniejsze kroki procesu, a następnie przeprowadzi niezbędne szkolenia, dzięki czemu nawet niedoświadczeni badacze będą mogli wdrożyć i przeprowadzić z sukcesem proces oceny pracowniczej.
Główne zasady przeprowadzania ocen pracowniczych
Gdy ma się już odpowiednie narzędzie i wiedząc, jak zebrać najobiektywniejsze informacje na temat pracowników, można przejść do tworzenia kwestionariusza.
Tworząc go, należy jednak pamięć o 6 głównych zasadach przeprowadzania badań pracowniczych wymienianych przez W. Bańka. Należą do nich:
- służenie określonemu celowi, znanemu zarówno oceniającemu jak i ocenianemu,
- obejmowanie wszystkich pracowników,
- bycie jawnym, znanym i akceptowanym przez pracowników,
- odbywanie się w okresie dogodnym dla pracowników, w atmosferze zaufania i szczerości,
- bycie dostosowanym do specyfiki przedsiębiorstwa,
- bycie opartym na jasno określonych kryteriach – konkretnych, ale i elastycznych, które można dostosować do różnic zawodowych i specjalizacji pracowników.
Gdy zna się te zasady, można w pełni odpowiedzialnie przejść do oceny pracowników.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat przeprowadzenia udanej oceny pracowniczej - sprawdź nasz moduł Ocena Pracy Calamari lub skontaktuj się z nami!
