24 maja 2022 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianach w kodeksie pracy. Zgodnie z nim praca zdalna zostanie na stałe wpisana w kp, zostanie zdefiniowana i uregulowana prawnie.
Sprawdź, jakie obowiązki czekają pracodawcę oraz w jakich sytuacjach pracownik będzie mógł pracować zdalnie!
Praca zdalna w czasach pandemii
Ustawa z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem Covid-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych umożliwiła Polakom pracę zdalną. Prawo obowiązywało jednak tylko tymczasowo - przez okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii i przez 3 miesiące po ich odwołaniu.
O pierwszych planowanych zmianach w Kodeksie pracy dotyczących pracy zdalnej wspominaliśmy w naszym artykule już w zeszłym roku. 16 maja 2022 roku zniesiony został stan epidemii i obowiązywać zaczął stan zagrożenia epidemicznego. Jeżeli wraz z prognozowanym wzrostem zakażeń w okresie jesiennym nie powrócimy do stanu epidemii, zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego będzie coraz bardziej prawdopodobne. W związku z tym, Rada Ministrów zajmuje się projektem zmiany ustawy już teraz.
Nowe regulacje i definicja pracy zdalnej
Zmiany dotyczące pracy zdalnej zastąpią istniejące dotąd regulacje na temat telepracy i będą znacznie bardziej elastyczną od niej forma wykonywania pracy spoza biura. W projekcie przewidziano zarówno pracę całkowicie zdalną, jak również pracę hybrydową.
Zgodnie z zaproponowaną definicją pracy zdalnej, będzie ona wykonywaniem pracy całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i każdorazowo uzgadnianym z pracodawcą, w tym w miejscu zamieszkania pracownika, z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość (czyli czatów, komunikatorów głosowych oraz wideorozmów).
Praca zdalna ma się opierać na porozumieniu między pracodawcą i pracownikiem. W ramach nowych regulacji, pracodawca będzie mógł wprowadzić kontrolę trzeźwości pracowników oraz kontrolę na obecność środków działających podobnie do alkoholu w przypadku, w którym będzie to niezbędne do zapewnienia ochrony zdrowia i życia pracowników, innych osób lub ochrony mienia.
Kiedy pracodawca będzie mógł zlecić pracę zdalną?
Pracodawca będzie mógł polecić pracownikowi wykonywanie pracy zdalnej w następujących sytuacjach:
- podczas trwania stanu nadzwyczajnego
- podczas trwania stanu zagrożenia epidemicznego
- podczas trwania stanu epidemii
- oraz w okresie, w którym z powodu siły wyższej pracodawca nie jest w stanie zapewnić bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w dotychczasowym miejscu pracy.
Aby polecenie mogło zostać wykonane, pracownik będzie musiał przed wydaniem polecenia złożyć oświadczenie, że posiada warunki techniczne i lokalowe niezbędne do wykonywania pracy zdalnej. W innym wypadku praca zdalna nie będzie mogła być realizowana.
Ustawa uwzględnia również sytuację, w której pracownik zmienia warunki lokalowe i techniczne i ze względu na to nie będzie mógł kontynuować świadczenia pracy zdalnej. W takiej sytuacji pracownik musi poinformować o tym pracodawcę, a ten niezwłocznie cofnąć polecenie wykonywania pracy zdalnej.
Dodatkowo pracodawca będzie miał możliwość przeprowadzenia kontroli w miejscu pracy zdalnej, której podlegać będą procedury ochrony danych osobowych oraz warunki BHP. Taka kontrola będzie musiała zostać wcześniej zaplanowana, by nie naruszała prywatności pracownika i jego domowników.
Kiedy pracownik będzie miał prawo do pracy zdalnej?
Projekt ustawy zakłada sytuacje, w których pracownik będzie miał prawo wnioskować o pracę zdalną, a pracodawca będzie zobowiązany taki wniosek przyjąć, pod warunkiem, że wykonywanie pracy zdalnej będzie możliwe ze względu na rodzaj pracy i jej organizację. Do takich nielicznych wniosków należeć mają wnioski złożone przez:
- pracownika - rodzica dziecka z orzeczeniem o niepełnosprawności, w tym niepełnosprawności umiarkowanej lub niepełnosprawności w stopniu znacznym,
- pracownicę w ciąży,
- pracownika wychowującego dziecko do 4 roku życia,
- pracownika sprawującego opiekę nad członkiem rodziny lub osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie, jeśli osoba ta posiada orzeczenie o niepełnosprawności albo o znacznym stopniu niepełnosprawności.
W pozostałych przypadkach pracodawca ma prawo odrzucić wniosek o pracę zdalną.
Praca zdalna - obowiązki pracodawcy
Projekt ustawy określa obowiązki, jakie przyjdzie wypełniać pracodawcy wobec pracownika świadczącego pracę zdalną. Będzie on zobowiązany między innymi do:
- zapewnienia pracownikowi materiałów i narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych niezbędnych do wypełniania obowiązków,
- pokrycia kosztów instalacji, serwisowania, eksploatacji i konserwacji narzędzi pracy, w tym urządzeń technicznych wykorzystywanych do pracy, kosztów energii elektrycznej oraz usług telekomunikacyjnych,
- pokrycia innych kosztów bezpośrednich związanych z pracą zdalną,
- zapewnienia niezbędnych szkoleń i pomocy technicznej.
Koszty pracy zdalnej - kto je poniesie
Oprócz kosztów związanych ze zorganizowaniem pracy zdalnej wymienionych powyżej, pracodawca będzie miał również obowiązek zapewnienia pracownikowi materiałów oraz narzędzi do pracy. W kwestii rozliczania się z pracownikiem będzie mógł zrobić to poprzez wypłacenie ryczałtu lub ekwiwalentu za zużycie materiałów będących własnością pracownika.
Kiedy praca zdalna pojawi się w kodeksie pracy?
Nowe przepisy dotyczące pracy zdalnej początkowo miały obowiązywać dopiero po 3 miesiącach od zniesienia stanu epidemii w Polsce, jednak przepis ten został zmieniony. Obecnie projekt przewiduje wprowadzenie nowych regulacji już po 14 dniach od opublikowania ustawy w Dzienniku Ustaw.
Dowiedz się więcej na temat pracy zdalnej i zarządzania nią dzięki elektronicznej ewidencji czasu pracy odwiedzając naszego bloga HR. A jeśli chcesz dowiedzieć się, jak Calamari może pomóc Ci w organizacji pracy zdalnej, skontaktuj się z nami!
